در سالهای اخیر با رشد تورم و افت ارزش پول ملی مشکلات زیربنایی اقتصاد ایران بیش از پیش نمود پیدا کرده تا جایی که توده جامعه دست از پیشرفت اقتصادی شسته و بسیاری تنها به فکر حفظ ارزش سرمایه خود هستند. در حال حاضر کارشناسهای مستقل، میزان تورم سالیانه ایران را حدود ۱۲۲٪ تخمین میزنند.
هر دوی این عوامل ورود به عرصههای اقتصادی مختلف را بیش از پیش دشوار کرده تا جایی که برای بخشی از جامعه فعالیت در بازارهایی غیر از ارز و بورس بسیار سخت (اگر نه غیر ممکن) شده است. در این میان تاثیر همهگیری کرونا نیز مزید بر علت شد.
این مسئله، حجم بسیار زیادی از سرمایه را در چند سال اخیر به سمت بازار بورس روانه کرد که نتیجه آن حباب فعلی بورس است. تا حدی که حتی برخی از شرکتهای غوطهور در بدهی نیز با رشد ارزش سهام همراه بودهاند.
تهران
با وجود جاری شدن سیل نقدنگی به سمت بورس تهران، همانطور که در مطلب «بورس تهران، منطبق شده با تورم» تشریح شد، سرمایهگذاران در این بازار کماکان از میزان تورم جا ماندهاند و ارزش سرمایه آنها حفظ نشده (به صورت جمعی).
بورس در حال حاضر برای حکومت اهمیت به سزای دارد، زیرا عملا تنها جایی است که میتواند آن را در حال پیشرفت نشان دهد ولی فراموش نکنیم که:
بورس نماینده وضعیت اقتصادی نیست
رشد ارزش شاخص بورس لزوما نشانه مثبتی نیست و در مورد ما شاید نشانه کورسو امیدهای اقتصادی باقی مانده است.
کاراکاس
رشد بازارهای سرمایه در شرایط اقتصادی نامناسب مختص ایران نیست. به طور نمونه زیمباوه و ونزوئلا هم با آن روبرو هستند.
این شباهت در تغییر جریان پول (money flow) و برخی از مشکلات زیربنایی مشترک، این سوال را به وجود میآورد که آیا ابر تورم از آنچه که فکر میکنیم به ما نزدیکتر است؟
محرکهای اقتصادی، توده مردم را به سمت رفتار قابل پیشبینی و در نبود آنها، به سمت غیر قابل پیشبینی هدایت میکند.
شاخص بازار بورس تهران در چند سال اخیر با شیب بیشتری در حال رشد بوده، از طرفی تورم هم روند افزایشی داشته است. در این مطلب میزان رشد شاخص کل بورس را با تطبیق تورم (inflation-adjusted value) بررسی میکنم.
محاسبه
برای محاسبه قیمت تطبیقداده شده با تورم نیاز به شاخص قیمت مصرفکننده (CPI) سبد آن کالا/دارایی داریم. به عنوان مثال برای یک پاکت شیر نیازمند مقادیر شاخص قیمت مصرفکننده کالاهای لبنی/خوراکی هستیم. مقادیر رسمی شاخص قیمت مصرفکننده را میتوانیم از سایت آمار ایران دریافت کنیم.
با به دست آوردن مقادیر شاخص قیمت مصرفکننده (برای شاخص کل بورس از مقادیر شاخص کل در جدول شاخص قیمت مصرفکننده خانوارهای کشور به تفکیک ماه استفاده کردم)، کافیاست قیمت دارایی مد نظر را بر آن تقسیم و در ۱۰۰ ضرب کنیم:
قیمت تطبیقداده شده با تورم = قیمت دارایی / مقدار شاخص مصرفکننده * ۱۰۰
تصور کنید امروز یکی از روزهای سال ۹۵ است. این سال را به عنوان سال مبنا و CPI۱ را برای کالاهای لبنی ۱۰۰ در نظر میگیریم. در این مثال قیمت یک پاکت شیر را در سال ۹۵ پنج هزار تومان در نظر میگیریم. فرض میکنیم CPI سبد کالاهای لبنی در سالهای ۹۶ و ۹۷ به ترتیب ۱۱۰ و ۱۲۰ است و قیمت پاکت شیر در این دو سال ۵۵۰۰ و ۵۷۰۰ است. در نتیجه قیمت منطبق شده با تورم برای این دو سال ۵۵۰۰ و ۴۷۵۰ خواهد بود.
در سال ۹۶ قیمت شیر منطبق با تورم رشد کرده ولی در سال ۹۷ علارغم تورم (تورم کاهش نداشته)، قیمت شیر رشد زیادی نداشته و همانطور که در تصویر هم قابل مشاهده است، شیر سال ۹۷ کالایی ارزان محسوب میشود.
با توضیحات بالا، میبینیم که گرچه شاخص بورس تهران افزایش زیادی داشته، ولی سایه تورم بر آن سنگینی میکند. قیمت شاخص بورس تهران زمانی که با تورم تطبیق داده میشود کماکال ارزان محسوب میشود.
این مطلب به این معنا نیست که لزوما شاخص کل بورس تهران به رشد ادامه خواهد داد. باید دید که آیا جریان نقدینگی در ماههای پیش رو از بورس به سمت دیگری سرازیر خواهد شد یا خیر.
1 CPI = cost of basket / cost of basket in the base year * 100
پس از شوک اقتصادی کوروناویروس به بازارها، علیرغم اینکه شاخصهای اقتصادی وضعیت مطلوبی از خود نشان ندادند شاهد رشد بازارها بودیم. در این نوشته به بررسی اجمالی وضعیت اقتصادی و دورنمای پس از کرونا میپردازم.
مطالب زیر مشاهدات، گردآوری و نظرات شخصی با دید اقتصادی درازمدت استوپیشنهاد خرید یا فروش نیست.
کروناویروس ۲۰۱۹
زمانی که کشورها پس از انتشار کروناویروس ۲۰۱۹ از چین مجبور به بستن مرزهای خود شدند و کسب و کارهای زیادی از حرکت ایستادند و با مشکل مواجه شدند، چرخه اقتصاد در عرصه جهانی با اختلال مواجه شد و موجی از نگرانی را به بازارها منتقل کرد:
اسم این مرحله را در این مطلب شوک میگذارم.
اما کرونا تنها عامل سقوط بازارها نبود. به عنوان مثال جف بزوس مدیر و مالک شرکت آمازون و مدیران چندی دیگر از شرکتها قبل از گسترش بیماری بیش از ۹ میلیارد دلار از سهام خود را فروخته بودند. همچنین چند ماه قبل، شاخص نسبتِ سود ۱۰ ساله به ۱ ساله خزانهداری امریکا به منطقه هشدار رکود نزدیک شده بود:
آنچه گذشت
تعداد وقایع مرتبط بسیار زیاد و از حوصله خارج است. در اینجا چند مورد را مرور میکنیم.
شروع جنگ تجاری امریکا و چین
یکی از مهمترین وقایع اقتصادی چند سال اخیر وضع تعرفه گمرکی دوطرفه بین امریکا و چین در سال ۲۰۱۸ بود که باعث افزایش تنشها بین این دو کشور شد.
همهگیری کروناویروس ۲۰۱۹ و تاثیرات آن
گرچه این ویروس نرخ کشتار بالایی نداشت اما به دلیل سرعت همهگیری آن، باعث نگرانی کشورها در مواجهه با تعداد بالای مبتلایان شد. در این ویدئو شتاب میزان مرگ و میر توسط این ویروس در مقایسه با عوامل دیگر را مشاهده میکنیم:
با همهگیری ویروس و بستهشدن مرز برخی کشورها و قرنطینه گسترده، چرخه عرضه و تقاضا با مشکل مواجه شد. این تغییر تقریبا اثرات مشابهی در کشورهای درگیر بیماری داشت. به عنوان نمونه سقوط تولید ناخالص داخلی (GDP) در چین:
بخشی از تولید چین از سر گرفته شده، اما آیا تقاضا هم مانند گذشته است؟
افزایش نرخ بیکاری [ثبت شده به هزارنفر] در امریکا:
وضعیت فعلی
یکی از اتفاقهای عجیب بعد از مرحله «شوک» این بود که دقیقا روزی که گزارش رشد سرسامآور بیکاری در امریکا منتشر شد شاخصهای بازار امریکا رشد کردند که نشان از این میداد که بازار کف قیمت را در مرحله شوک تجربه کرده و وارد مرحله «امید» شده (مرحلهای که کماکان در آن قرار داریم).
اما تاریخ نشان داده که اتفاقهایی در این سطح تاثیرگذار بعد از مرحله امید یک مرحله هراس/ورشکستگی را تجربه خواهند کرد.
اینکه در مرحله امید بازار خلاف شاخصهای اقتصادی حرکت میکند به عواملی مانند جریان پول (money flow) بر میگردد تا عادی شدن عوامل اقتصادی (به طور مشابه تاثیر جریان پول بر بورس ایران را میتوان به وضوح مشاهده کرد).
در نظر داشته باشید که موج دوم شیوع کرونا چند ماه آینده آغاز میشود و فراموش نکنیم که کرونا تنها مسئله اقتصاد امریکا نبوده است:
بزرگترین موج بازنشستگی و پرداخت حقوق بازنشستگی
حباب قرضهای خارجی از امریکا (استقراض کشورهای دیگر از امریکا حدود ۶.۷ تریلیون دلار – حباب دلار)
بزرگترین حباب سهام
بدهی دولت تقریبا معادل ۱۰۰٪ از تولید ناخالص (عکس زیر)
و ….
این حجم از استقراض کشورهای خارجی در شرایطی وجود دارد که سرعت گردش پول در چند سال اخیر به شدت پایین آمده و با اختلال در عرضه و تقاضا (به دلایل همهگیری ویروس)، ادامه جنگ اقتصادی امریکا-چین (سخنرانی اخیر ضد چین ترامپ) و شرایط نامطلوب برخی از کشورهای اروپایی این شرایط، وضعیت برای کشورهای اروپایی سختترر هم خواهد شد.
انتظار میرود دلار قدرتمندتر و قیمت دلار رشد بیسابقهای را تجربه کند. جزئیات رشد دلار در آینده را میتوانید در این ویدئو ببینید:
در نهایت کشورها به شیوههای جدید روی میآورند (حل مسئله دلار توسط امریکا، جایگزینی استاندارد دلار، تشکیل سبد ارزی، …) که افت قیمت دلار را به همراه خواهد داشت که در آن شرایط، شاید استاندارد دلار معنای فعلی خودش را از دست بدهد.
اما راهکاری که ترامپ برای جلوگیری از رشد قیمت دلار پیشنهاد داده منفی کردن سود بانکی است. در صورت اجرا، این مشتریها هستند که در ازای سپردهگذاری در بانک به بانکها پول پرداخت میکنند.
در تئوری، با این کار به صورت تعمدی دلار تضعیف میشود و سرعت گردش پول کمی افزایش پیدا میکند، اما در عمل به این سادگی هم نیست.
برخی از کشورهای اروپایی هم جدا از مشکلات همهگیری ویروس، مسائل و مشکلات اقتصادی خود را دارند.
شاخص IBEX 35 (شاخص ۳۵ شرکت با بیشترین نقدشوندگی) اسپانیا:
بانک Banco Sabadell اسپانیا:
بانک Bankia اسپانیا:
شاخص PMI (بخش تولید و خدمات) برای اروپا هم بهبود آنچنانیای را نشان نمیدهد:
آینده پیش رو
طلا
در سایه تلاطمهای بازار و ارزها، انتظار میرود قیمت طلا افزایش یابد. شاید ۳ تا ۵ برابر در ۵ سال آینده.
بیتکوین
طلا از داراییهای ما محافظت میکند، بیتکوین گزینه سیستم آینده است. بیتکوین صرفا یک روش مبادله یا ذخیره ارزش نیست، یک سیستم اعتماد، تایید، امن، مالی و حسابداری برای ارزش دیجیتال است که هرگز خارج از الگوریتم رمزنگاری تولید نمیشود.
این دارایی در حال حاضر بهترین عملکرد را در تمام تاریخ ثبت شده دارد و تنها ۱۱ سال از عمر آن میگذرد. از دل بحران مالی و دقیقا برای روزهای پیش رو متولد شد.
انتظار میرود بیتکوین رشد ۱۰برابری در ۵ سال آینده را تجربه کند.
به نظرم این بزرگترین معامله عمر ماست. دقیقا زمانی که بیشتر از هر وقت دیگر به آن نیاز داریم.
ایران
متاسفانه مسائلی مانند حقوق بازنشستگان، بانکهای ورشکسته، افزایش قیمت جهانی دلار، کمبود ذخایر ارزی و دلار مبادلاتی، قیمت نفت، دشواری فروش نفت، تورم، مشکلات تولید، حجم صادرات و محدودیتهای آن، دورنمای سختی را برای ایران ترسیم میکنند.
با تثبیت قیمت زیر ۷۲۰۰ و عبور از ۶۴۰۰ ساختار مارکت شکست و قیمت به سطح حمایتی هفتگی سقوط کرد.
موجی که ساختاری شبیه موج ۱ (ایمپالسیو) داشت عملا موج B اصلاحی بود و با شکست کف قبلی به طرف تکمیل موج C میریم و بعد از اون باید ببینیم موج جدید به کدوم سمت شروع میشه. با شوکی که بازار جهانی وارد شده، حتی اگه موج بعدی بخواد صعودی باشه بعید میبینم که موج C سریع تموم بشه و تا چند ماه آینده با افت احتمالی حجم معاملات روبرو خواهیم بود.
با توجه به اینکه به نظرم طلا در منطقه خاصی قرار داره یک تحلیل از قیمت طلا میذارم. طلا از آگوست ۲۰۱۸ حرکت صعودی جدیدی رو شروع کرد و بعد از گذشت چند ماه به نظر میرسه به انتهای حرکت صعودی خودش نزدیک شده.
در حال حاضر الگوی مشابه دو قله روی چارت روزانه دیده میشه. این احتمال وجود داره قبل شروع موج دوم یک حرکت ۲۰۰ دلاری رو هم تجربه کنیم ولی احتمالش رو ضعیف میبینم، با این حال هنوز سیگنال ریزش دیده نشده.
پس از پایان این موج، یک موج اصلاحی نرمال میتونه حتی تا سطوح ۵۰٪ یا ۳۸٪ اصلاح داشته باشه.
روی چارت هفتگی هنوز به شکل واضح مشخص نیست که موج فعلی موج ۱ باشه اما شواهد با احتمال بالا این رو تایید میکه. با این احتمال میتونیم انتظار یک اصلاح نرمال رو داشته باشیم و بعد از اون به سمت موج ۳ (که عبور از ۱۹۰۰ دلار رو منجر میشه) بریم.
فعلا برای هفتههای آتی میتونیم شروع موج اصلاحی رو در نظر داشته باشیم تا بازار اطلاعات بیشتری به ما بده.
سلب مسئولیت: بازارهای مالی پر ریسک هستند. این مطلب پیشنهاد خرید و فروش نیست و صرفا نظرات شخصی من هستند.
موج دوم در روندهای صعودیِ پر قدرت معمولا خیلی کوتاهه، عملا قیمت فعلی میتونه اتمام موج ۲ باشه، اما خریدارها پر قدرت ظاهر نشدند که این احتمال رو قویتر میکنه که موج ۲ بعد از یک پولبک ادامه داشته باشه. احتمال قیمتهای زیر ۸۳۰۰ کم هستش ولی میتونیم یک شدو به سمت ۷۹۰۰ داشته باشیم. تثبیت زیر ۷۹۰۰ (قیمت روی چارت هفتگی) نوید شکست رالی فعلی و ادامه روند نزولی رو میده.
سلب مسئولیت: بازارهای مالی پر ریسک هستند. این مطلب پیشنهاد خرید و فروش نیست و صرفا نظرات شخصی من هستند.
در تحلیل ۱۴ دی ماه انتظار موج سوم رو داشتم که محقق شد. به نظر میرسه در حال تکمیل موج ۴ از ۱ هستیم و احتمال اینکه از نظر زمانی کمی طولانی بشه وجود داره و یه پولبک دیگه به سمت ۷۶۰۰~۷۵۰۰ هم انتظار میره که فرصت خوبی برای خریده.
در حال حاضر تقریبا از ۸۰٪ از پوزشن لانگ قبلی خارج شدم تا در صورت مناسب بودن شرایط در ریتست ۷۶۰۰~۷۵۰۰ دوباره خرید کنم (افزایش حجم فعلی). در صورتی که پولبکی اتفاق نیوفته بدون عجله منتظر پایان موج ۵ از ۱ میمونم تا برای موج ۲ شورت باز کنم.
سلب مسئولیت: بازارهای مالی پر ریسک هستند. این مطلب پیشنهاد خرید و فروش نیست و صرفا نظرات شخصی من هستند.
میخواستم چند پست اولیه این بلاگ در رابطه با انگیزهها و کلیت این بلاگ بنویسم اما تصمیم گرفتم مقدمهچینی رو کنار بذارم و برم سراغ نوشتن.
بلند مدت
با توجه به موقعیت قیمت بیتکوین و خمهای لگاریتمیک انتظار بسته شدن قیمت هفتگی زیر ۶۴۰۰ رو ندارم و هر پولبک به سمت خم پایین به نظرم موقعیت خریده.
کوتاه مدت
با توجه به حمایتی که روی ۶۹۵۰ شد میشه گفت که موج ۲ تموم شده و در حال شروع موج ۳ هستیم، که در این صورت اولین تارگت حدود ۸۴۰۰ خواهد بود و بعد از اون انتظار یه پولبک به ۸۰۰۰ (موج ۴) و در ادامه به سمت موج ۵ حرکت کنه (که با پایان موج ۴ میشه تارگتهای موج ۵ رو حدس زد).
بسته شدن قیمت روزانه زیر ۶۹۵۰ تحلیل بالا رو بیاعتبار میکنه.
سلب مسئولیت: بازارهای مالی پر ریسک هستند. این مطلب پیشنهاد خرید و فروش نیست و صرفا نظرات شخصی من هستند.
We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue to use this site we will assume that you are happy with it.Ok